A krokodyl się utopił! Bieda w Kolbuszowej [ZDJĘCIA]

 - Kochu, jedziemy do Kolbuszowej szukać biedy?

- A znasz moją anegdotę o biedzie? Zapomnieliśmy kiedyś zapłacić rachunek za prąd. No dobrze, nie zapomnieliśmy, tylko kasy nie mieliśmy. Puka do nas potem facet z zakładu energetycznego i przedstawia się: "Moje nazwisko Bieda". Ryczeliśmy z Ewą ze śmiechu - Krzysiek Koch, nasz fotoreporter jest znakomitym gawędziarzem.

Do Kolbuszowej jedziemy. Oczywiście. W piątek, 13 kwietnia.

Krzysiek przez drogę opowiada, jak ta Kolbuszowa zawsze mu na bogatą raczej wyglądała. Patrz, mówi, jakie tu drogi, i domy ładne. I takie czyyyste. Jezu, gdzie ta bieda? A w weekendy w skansenie robi się bialutko. Pary młode z całego województwa zjeżdżają na plenery. Wiadomo. W Bydgoszczy ostatnio furorę robią "plenery" ślubne w sypialniach. A u nas, na Podkarpaciu, młodzi obstawiają skansen.

 Bieda w powiecie kolbuszowskim wzięła się stąd, że napisały o niej gazety. Najpierw Puls Biznesu, potem lokalne Super Nowości. Oba tytuły powołały się na samorządowy portal wartowiedziec.pl. Ten podał, że jeśli chodzi o dane za 2010 r., to spośród wszystkich 379 pow. ziemskich i grodzkich w Polsce, pod względem dochodów budżetów gmin w przeliczeniu na jednego mieszkańca, powiat kolbuszowski zajął ostatnią pozycję z 584,98 zł. na głowę. Najzamożniejszy powiat grodzki Sopot to 6509,25 zł.

Starosta kolbuszowski Józef Kardyś akurat 13 kwietnia nieobecny. Pojechał na konwent starostów. Rozmawiam z nim kilka dni później, przez telefon.

- Ja nawet taki obrażony wcale nie jestem - wyjawia, gdy pytam o nastrój.

- Szkoda tylko, że autorzy nie sprecyzowali, że to gminy w powiecie kolbuszowskim są biedne, a nie sam powiat jako taki, jako jednostka samorządowa ? wyjaśnia. I podaje dane z innych rankingów. Np. jeśli chodzi o nakłady na inwestycje to powiat kolbuszowski w latach 2007-09 był na dziesiątym miejscu w kraju, a w latach 2008-10 na 13.

- A w województwie mieliśmy miejsce drugie - podkreśla starosta Kardyś. Ale starosta tak całkiem szczęśliwy nie jest. Bo już czuje: - Mały kryzys nadchodzi do nas i to potwornie - przewiduje.

 Biedę łatwo znaleźć na kolbuszowskim rynku rankiem.

Tak, tak. Znacie ich. Są brudni, zarośnięci i śmierdzą przetrawionym alkoholem. Pogrupowani w kilka zespołów. Wybieramy ten, w którym jeden z mężczyzn na wózku inwalidzkim wiezie białą, sedesową klapę. Ale właściciel tego wehikułu z tych raczej nieśmiałych. Prym w dyskusji wiedzie kolega.

- Co tu jest ciekawego? Dużo łaziorów i pijaków. Reszta z rent i zasiłków żyje. No i z pracy dorywczej ? ten facet do rozmowy nie potrzebuje naszych pytań: w Kolbuszowej dużo jest do podziwiania. Właśnie remontowany jest rynek, park jordanowski tak samo. I kościół. - O, jaki kościół odwalili, że uuuła! Pewnie. I skansen. Pisz pani skansen i od razu wykrzyknik - radzi. - Mnie proszę nie kamerować. Niefotogeniczny jestem.

Fotogeniczne są roboty na rynku. Wg oficjalnych wiadomości, prace mają się zakończyć do września tego roku, będą kosztować 8,5 mln zł. Będzie zieleń, nowy park jordanowski, odnowione kamieniczki, nowy bruk i studnia. A obok poidełko w kształcie... krokodyla.

Bo niedaleko rynku przepływa Nil. Naprawdę. Dlatego co krok można się tu natknąć na krokodyle. Tak nazywa się restauracja w rynku. Właśnie jest remontowana.

- Krokodyla schowali. Utopił się. Cha, cha, cha - śmieją się podchmieleni dżentelmeni.

Kręcimy się po centrum. A tu sklep na sklepie. Kupimy tu wszystko: chleb, schab bez kości za 16,49, łopatkę wieprzową za 11,49, ciuchy w szmateksie - dziś akurat dokładka towaru, kosiarkę, buty, pościel, telewizor i odkurzacz w centrum handlowym Sezam. A w delikatesach Jedynka oranżadę za 1,58. Smakuje tak, jak przed laty. Wybieram białą, Krzysiek czerwoną. W sklepach wielkiego ruchu nie ma.

- Wejdzie pan do środka, towar jest, sprzedawczyni jest, ludzi nie ma - uświadamia Krzysztofa robotnik, który kręci się przy szkole. - Widzi pan, jak tu dziś pusto? Przyjedź pan na święta, wszystko zastawione - dodaje.

  W okolicach świąt do Kolbuszowej przybywa hossa.

- Od nas ludzie wybierają trzy kierunki: Francja, Włochy i Anglia. Wracają przed świętami. Wtedy mowy polskiej trudno tu usłyszeć. Pół roku jeden taki z drugim posiedzi tam i już po zagranicznemu mówi - śmieją się panie w centrum handlowym. - To dzięki zagranicy z Kolbuszowej zrobiło się takie centrum sklepowo-bankowe. Lidl, Tesco, Intermarche, Stokrotka, będzie hipermarket budowlany Mrówka.

Powiat stoi firmami usługowymi. Ale te produkcyjne też się trafiają. Te najbardziej znane to produkujący przetwory zakład Orzech, jest jeszcze ceramika w Kupnie i produkująca dachówkę Hadykówka. Największy pracodawca w powiecie to szpital. Zatrudnia ok. 500 osób. W powiecie mieszka 62 tys. osób. Stopa bezrobocia sięga 18 proc. To nie najwyższy odsetek ? najwyższa stopa jest w północnym, a więc teoretycznie bogatszym, uprzemysłowionym powiecie niżańskim - rekordowe 24,3 proc.

Słońce tego dnia tak przypieka, że ledwo się snujemy uliczkami Kolbuszowej. Zaglądam do butików. W Pink Fashion for you nie mogę się oprzeć koralowemu szalowi. 12 zł.

- Proszę zobaczyć, nawet bratka za złotówkę ukradli - pani Zofia, właścicielka murowanego budynku, w którym działa Fashion podjechała akurat czerwoną toyotą. Chce uporządkować zieleń. - Proszę, napiszcie o tym butiku. Wspaniali ludzie go prowadzą, bardzo pracowici. A tu w Kolbuszowej i okolicy wszyscy z zagranicy żyją. Tak, tak... Nawet kiedyś z Francji przyjechali i film u nas kręcili, że to właśnie stąd tam tak wielu jest pracowników. Jak sfilmowali ich wille, to potem chcieli ich z pracy wyzwalniać - pani Zofia temat zagranicy ma w jednym palcu: - Bo to jest tak: Lipnica siedzi w Stanach, Niwiska we Francji i Portugalii, Trzęsówka we Włoszech.

- A pani z rodziny ma kogoś za granicą? - pytam od niechcenia podziwiając swoją nową, koralową apaszkę.

- Pięcioro dzieci i ośmioro wnuków.
- O kurczę.

Pani Zofia uśmiecha się promiennie. Jej dzieci są w Nowym Jorku i Kanadzie. Jedna córka studiowała tu na Politechnice Rzeszowskiej, a potem na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tak, tak, dwa kierunki. - I zaraz jak skończyła, wsiadła w samolot i poleciała. 29 lat. Panienka. Mamuś, mówi, nawet mi nie mów o żeniaczce. Tu po 30-tce dopiero myśli się o ślubach. Często tam latamy. Na wrzesień bilet już mam. I już się martwimy, co będzie w przyszłym roku, bo 50-lecie ślubu mamy. Oni chcą tam, a my tu. Tu nie przylecą wszyscy?

- No to lecieć - radzę.
- I chyba tak zrobimy.
- A jak tam kryzys?
- No trochę odczuwają, z pracą ciężko jest. Córka kończy piwnicę w domu, piętro już wynajęli, być może pod wynajem trzeba będzie puścić i parter. Wtedy oni zejdą do piwnicy.

 Krzysiek czai się z aparatem, chce zrobić dobre ujęcie Nilu. Fotografuje mężczyznę z 4-letnią córeczką. Rozmawia chętnie: - Waldemar jestem, mówią na mnie Kiepski. Tak jak w tym serialu - wyjaśnia. Wg niego w powiecie bieda jest przeogromna. Są, oczywiście, tacy, co zarabiają. Ale reszta żyje z rent, z darów jedzenie biorą, a potem sprzedają za alkohol. On sam ma 600 zł. renty.

Bogactwo, tak jak biedę, najłatwiej spotkać w rynku. Krzysiek chce sfotografować ekskluzywne auta, ale nie ma jak zrobić takiego ujęcia. Bo chodnik wąski, a zaraz przy nim kamieniczki jedna przy drugiej.

Nie dam rady wystać w tym słońcu. W kwiaciarni będzie chłodniej. Zaglądam. Jeden tulipan 3 zł. W butiku, który reklamuje się, że oferuje odzież dla wymagających odnajduję rzeczy dla dzieci. Namawiamy się z Krzyśkiem czy nie kupić prześlicznych bucików dla naszych sześcioletnich córeczek. Nie, jednak nie, dzieci powinny buty mierzyć. Szkoda, bo były wyjątkowe. W Rzeszowie takich nie dostanę.

- To co? Teraz do skansenu? - planujemy dalszą podróż. Mija nas wysoka kobieta z rozwianymi włosami. Głośno rozmawia przez smartfona.

Po francusku.