Na zdj. Polski Fiat 621 R - 1948 r.
"W całej historii Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Rzeszowie zanotowano tak wiele zmian w przebiegu linii komunikacyjnych, że trudno byłoby dzisiaj z detalami opisać wszystkie rozwiązania. Układy tras linii autobusowych zmieniały się na wskutek rozwoju miasta, jego układów komunikacyjnych i zmian architektonicznych, ale głównym czynnikiem decydującym o takich zmianach był zawsze pasażer. To dla jego potrzeb otwierano nowe połączenia, modyfikowano istniejące i za każdym razem starano się, aby komunikacja miejska stała się trwałym narzędziem w codziennym życiu miasta i jego mieszkańców".
Pierwsza linia
"Początkowo w marcu 1948 roku ustalono, że pierwsza linia komunikacyjna w Rzeszowie, obsługiwana przez jedyny w mieście autobus, będzie przebiegała z dzielnicy Pobitno do Placu Farnego. Jednak decyzja ta została szybko zmieniona. Ponieważ nic nie zapowiadało otwarcia w najbliższym czasie kolejnych połączeń, uznano więc, że powinna ona obsługiwać większą część miasta. W ostateczności ustalono, że autobus pojedzie trasą: Pobitno (przed bramą cmentarza) - Lwowską - Plac Stalina (obecnie Plac Wolności) - Wróblewskiego - Plac Dworcowy - Grottgera - Grunwaldzką - 1 Maja - Tkaczowa - Plac Farny - 3 Maja - Świerczewskiego - do Dąbrowskiego (bloki PZL). Mimo wcześniejszych prasowych zapowiedzi (Rzeszowska Trybuna Robotnicza - otwarcie linii zapowiadała na 15 marca) oficjalne otwarcie pierwszego połączenia nastąpiło dopiero 10 kwietnia 1948 roku. Chociaż od ostatnich dni marca autobus już kursował po nowej trasie, to jednak odbywało się to na zasadzie organizacji i przygotowania pod przyszłą obsługę linii. Ustalano rozkład jazdy, wyznaczano przyszłe przystanki i obserwowano napełnienie autobusu".
Na zdj. Chausson APH 47 - 1952 r.
"Wraz z pozyskaniem kolejnych autobusów na potrzeby MKS, w dniu 15 października 1948 otwarto drugą linię komunikacyjną w mieście na trasie Staromieście-Staroniwa.
Okazało się jednak, że druga linia Staromieście-Staroniwa jest nierentowna, więc przychylono się do wcześniejszej prośby mieszkańców osiedla PZL, o otwarcie tam kolejnego połączenia. W dniu 12 listopada wydano decyzję o zmianie przebiegu drugiej linii i w ostateczności autobus kursował trasą: Staromieście (od skrzyżowania Staromiejskiej z obecną Partyzantów) - Krasickiego - Marszałkowska - Jabłońskiego - Grunwaldzka - Plac Wolności - Szopena - Hetmańska - Dąbrowskiego do Piastów (drugi rząd bloków PZL).
W 1949 roku po raz kolejny zmodyfikowano to połączenie. Pierwszy raz na odcinku od ul. Grunwaldzkiej do ul. Dąbrowskiego, gdzie po wyjeździe z ul. Grunwaldzkiej autobus jechał ul. 1 Maja, Tkaczowa, Plac Farny, 3 Maja, Świerczewskiego do skrzyżowania ul. Dąbrowskiego z ul. Wincentego Pola, a po raz drugi w 1950 roku, kiedy to postanowiono dokonać rozdzielenia tej linii na dwie oddzielne. Jedną Staromieście-Plac Farny, a drugą Plac Farny-Osiedle PZL".
(...) trzecia linia autobusowa w Rzeszowie powstała 23 października 1948 roku.
Na zdj. San H-25 B - 1962 r.
"W czwartym kwartale 1955 roku otwarto piąte połączenie z dzielnicy Czekaj (ul. Rejtana) do Zwięczycy. Jednak duża awaryjność posiadanych autobusów spowodowała zaniechanie obsługi tej linii. Dopiero zwiększenie taboru po przyjściu nowych autobusów marki Star pozwoliło na zmianę w układzie komunikacyjnym. W 1956 roku było już 6 linii komunikacyjnych o łącznej długości 42,8 km. Były to połączenia łączące Osiedle WSK-bloki z Dworcem PKP, Pobitnem, Staromieściem i Trzebowniskiem oraz połączenie Plac Farny ze Zwięczycą i otwarte ponownie z dzielnicy Czekaj do Zwięczycy.
W 1957, czyli ostatnim roku działalności MKS w strukturach MPGK nastąpił dalszy intensywny rozwój sieci komunikacyjnej. Uruchomiono pierwszą i jak na tamte czasy bardzo nowatorską linię zaczynającą i kończącą kurs w tym samym miejscu. Oznaczono ja cyfrą "0", lecz w potocznej gwarze utrzymanej do dnia dzisiejszego nazwano ją KOŁO. Zerówka, bo i tak o niej mówiono rozpoczynała kurs w dwóch kierunkach z Dworca Głównego PKP i kończyła kurs na Dworcu PKP. W jedną stronę autobus jechał przez ulicę Wróblewskiego, Plac Wolności, Zbyszewskiego, Mickiewicza, Naruszewicza, Szopena, Obrońców Stalingradu, Pstrowskiego, Dąbrowskiego, Unii Lubelskiej, Jagiellońską, Zygmuntowską, Pułaskiego, Dojazd Staroniwa, Turkienicza, 1 Maja, Grunwaldzką, Grottgera do Dworca PKP, a w drugą stronę drogą odwrotną. Dla odróżnienia kierunków jazdy wprowadzono dwa odmienne kolory tablic kierunkowych. W kierunku z Dworca PKP przez ul. Wróblewskiego kursowało Koło czerwone, a z Dworca PKP w kierunku przez ul. Grottgera Koło czarne. Autobus na linii "0" kursował średnio co 12 minut. Ponadto zmodyfikowano połączenia podmiejskie, grupując przystanki początkowe linii przy Dworcu PKP, skąd autobusy odjeżdżały w kierunkach: Pobitno, Staromieście, Trzebownisko, Zwięczyca i Zalesie".
"1 stycznia 1958 roku Zakład MKS zmienił nazwę na Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Rzeszowie. Następuje dalszy intensywny wzrost taboru autobusowego, dzięki czemu można spełniać dalsze zapotrzebowania mieszkańców na usługi przewozowe. Już w pierwszym roku działalności komunikacji miejskiej pod nazwą MPK, uruchamia się nowe połączenia z Dworca PKP do Zaczernia (linia 7) i do Białej (linia 5) oraz kilkoma kursami linii "7" do Pogwizdowa Nowego przez Miłocin.
Otrzymane w latach 1958-59 nowe autobusy marki San zostały skierowane do jazdy na linii "Koło", dzięki czemu w godzinach nasilenia linię tę obsługiwało 12 jednostek, a całodziennie pozostawało na niej 10 autobusów, co zapewniło większą częstotliwość kursowania. Dodatkowo zasilona została linia z Dworca PKP na Pobitno, gdzie w godzinach szczytowych obsługiwało ją 3 autobusy. Uruchomiono także nowe połączenie z Placu Farnego do Staroniwy.
W grudniu 1959 roku zostaje zamknięty przejazd dla wszystkich ciężkich pojazdów, co zmusiło przewoźnika do zmian na liniach biegnących w kierunku Staromieścia, Zaczernia i Trzebowniska. Przystanki początkowe tych linii zostały usytuowane na skrzyżowaniu ulic Marszałkowskiej i Ujejskiego. Również w grudniu zostało zlikwidowane całodzienne połączenie linii "4" do Staromieścia, ze względu na małą frekwencję pasażerów. Pozostawiono na tej linii tylko kursy w godzinach porannych i popołudniowych".
Na zdj. Autosan H9-35 - 1976 r.
"W 1965 roku nie dokonano większych zmian w układzie komunikacyjnym, jedynie dokonano pewnych korekt. Przykładowo linia "Koło" omijała Osiedle WSK kursując ul. W. Pola po całej jej długości.
W następnym roku otwarto kolejne linie. Linia "11" połączyła al. Bieruta z Osiedlem Mieszka I, a linia "12" al. Bieruta z Drabinianką.
W październiku 1968 roku rozpoczęto zmianę systemu biletowania pasażerów. Po raz pierwszy w Rzeszowie w autobusach zamontowano kasowniki biletowe, a w późniejszym czasie automaty do sprzedaży biletów. Początkowo wprowadzono to na liniach podmiejskich, a w latach kolejnych sukcesywnie na wszystkich innych. Wraz z wprowadzaniem kasowników, pracowników obsługi konduktorskiej przeniesiono na stanowiska rewizorskie. Obsługa konduktorska zniknęła całkowicie z autobusów we wrześniu 1969 roku, a automaty wrzutowe do sprzedaży biletów dopiero w latach siedemdziesiątych. Po tym okresie wszystkie autobusy wyposażone były tylko w kasowniki do kasowania biletów.
Oddanie do użytku nowych ulic w 1969 roku, wymusiło na przewoźniku dalsze zmiany w przebiegu linii komunikacyjnych. Na potrzeby mieszkańców utworzono nową międzyosiedlową linię numer "13", łączącą al. Bieruta na Osiedlu XX-lecia z osiedlami Piastów, WSK i Akademickim przy ul. Poznańskiej. Początkowo dwa autobusy zapewniały komunikację na tej linii, ale już końcem roku na wskutek dużego obciążenia, wprowadzono obsługę sześcioma autobusami z częstotliwością co 10 minut w godzinach szczytowych. Otwarcie Wiaduktu Tarnobrzeskiego spowodowało modyfikację przebiegu tras linii i wprowadzenie nowych rozwiązań. W grudniu 1969 roku zlikwidowano linię "4", a w jej miejsce przedłużono linie "8" i "9" do nowej Bazy MPK w dzielnicy Staromieście".
Na zdj. Jelcz
W 1971 roku, Rzeszów posiadał już 16 linii komunikacyjnych.
"Przełomowym rozwiązaniem było uruchomienie w mieście linii mikrobusowych obsługiwanych przez zakupione w tym celu samochody marki Nysa. Powstały dwie linie mikrobusowe, z których jedna kursowała na trasie z al. Bieruta przez Dworzec PKP do ul. Warzywnej, a druga z Dworca PKP przez Plac Farny do ul. Dąbrowskiego.
Po otwarciu w 1979 roku mini dworca autobusowego przy skrzyżowaniu ulic Bardowskiego i Findera przeniesiono przystanki początkowe wielu linii podmiejskich normując w ten sposób system komunikacji podmiejskiej w mieście, lokując go w stałe miejsce".
Na zdj. Solaris Urbino 12 CNG - 2006 r.
"Początkiem 1981 roku zlikwidowano całkowicie przewozy zamknięte. Zawieszono pięć linii: 9, 11, 15, 26 i 34, a na innych ograniczono liczbę wykonywanych kursów. Z posiadanych 178 autobusów, tylko 82 wyjeżdżały na trasy, gdzie wcześniej 108 autobusów obsługiwało wszystkie linie. Chcąc utrzymać usługi przewozowe na dotychczasowym poziomie, przy tak ogromnych ograniczeniach i bez otwierania nowych połączeń, modernizowano już istniejące.
Unormowanie sytuacji nastąpiło dopiero w 1985 roku, kiedy to liczba linii komunikacyjnych wzrosła do 44. Uruchomiono zawieszone linie, zmieniono kilka istniejących i otwarto nowe połączenia oraz uruchomiono linie nocne. W 1985 roku MPK obsługiwało 15 linii dziennych miejskich, 21 linii dziennych podmiejskich i 8 linii nocnych miejsko-podmiejskich.
Linie nocne oznaczone były numerami: 100, 102, 103, 104, 106, 107, 125 i 135 i wszystkie kursowały z ul. Trembeckiego-MPK analogowo do: ul. Bojanowskiego, Stobiernej, Lutoryża, Krasnego, ul. Paderewskiego, Zaczernia, ul. Sikorskiego i do Kielanówki. W latach późniejszych zmieniono trasę kilku z nich".
"W kolejnych latach, bliższych już naszej pamięci układ komunikacyjny linii zmieniał się wraz z rozbudową miasta. Większość kursujących do dzisiaj linii przebiega podobnymi trasami, co te z lat osiemdziesiątych. Na wskutek otwarcia nowych ulic zmodyfikowano część istniejących połączeń i otwarto kilka nowych. Część linii wydłużono na potrzeby mieszkańców zwiększając tym samym zasięg działania komunikacji miejskiej. Nie sposób odnotować wszystkich zachodzących zmian w układzie linii, stąd też w miarę szczegółowy opis wcześniejszych układów komunikacyjnych miasta jest odniesieniem porównawczym do dzisiejszego schematu funkcjonowania komunikacji miejskiej Rzeszowa. W 1999 roku MPK obsługiwało 17 linii miejskich, 21 linii podmiejskich i 2 linie nocne.
W całej historii komunikacji miejskiej w Rzeszowie starano się zawsze spełnić społeczne oczekiwania mieszkańców, zaspokoić ich potrzeby i rozwijać się wraz z rozbudową miasta".
Jeśli interesują Was poprzednie części znajdziecie je pod tymi linkami
Dawny Rzeszów na zdjęciach: historia bazy MPK cz. 1 [ZOBACZ]
Opóźnienia i mało autobusów, czyli historia skarg pasażerów na MPK cz. 2
Dawny Rzeszów: MPK w PRL-u, skargi pasażerów, kasowniki i bilety cz. 3
W tekście wykorzystane zostały fragmenty książki Piotra Gila "Historia komunikacji miejskiej w Rzeszowie" oraz jego prywatne zbiory.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze