Zdjęcia wykonał dr Józef Piotrowski, który otrzymał od Alfreda III Potockiego, ostatniego ordynata Łańcuta, zlecenie na napisanie pierwszego przewodnika po zamku. Zdjęcia są bardzo dobrej jakości. I choć nie miały służyć dokumentacji detali, tylko pokazaniu ogólnego widoku pomieszczeń, to dziś są prawdziwym dobrodziejstwem, bo posłużą rekonstrukcji zniszczonych zaraz po wojnie luksusowych łaźni z początku XX w.
Już dziś łatwo przewidzieć, że luksusowe i nowoczesne spa ordynata Potockiego będzie niesamowitą gratką dla turystów, bo takiej atrakcji nie ma w Polsce. Łaźnie Rzymskie w łańcuckim zamku powstały w 1927 r. i były wyposażone m.in. w: najnowocześniejsze w ówczesnych czasach systemy grzewcze, urządzenia kąpielowe, saunę, urządzenia do elektroterapii, bar i elegancki gabinet wypoczynkowy wraz z meblami z drewna dębowego, z parteru do łaźni prowadziły dębowe schody, a z każdego piętra można było do piwnicy zjechać windą!
Po wojnie zlikwidowano instalacje, pozbawiając zamek jednego z ciekawszych wnętrz. Dopiero teraz, dzięki unijnemu dofinansowaniu, pojawiła się wyjątkowa szansa na odtworzenie unikatowego i kompletnie nieznanego do tej pory zakątka zamku.
- Łaźnie mieściły się w piwnicach pod skrzydłem zachodnim i częścią skrzydła północnego zamku. Urządzone były niezwykle komfortowo jak na ówczesne czasy. Wyposażone w najnowsze ówczesne przyrządy kąpielowe i gimnastyczne, oraz aparaty do elektroterapii. Z wyższymi piętrami łaźnie łączyła winda - również bardzo nowoczesna, wyposażona w systemy zabezpieczeń przed zerwaniem się lin. Winda została zamontowana na początku lat 20., była kilkuosobowa, a w osobnej, oddzielonej ścianką kabinie, były miejsca dla służby - opowiada Wit Karol Wojtowicz, dyrektor Muzeum-Zamku w Łańcucie. - Wszyscy goście, którzy bywali w łaźniach przed wojną byli nimi zachwyceni, bo dawały możliwość odpoczynku w luksusowych warunkach, miały też walory lecznicze - dodaje.
Meble i całe urządzenie wnętrz wykonane zostało przez lwowskich rzemieślników. Sieć wodno-kanalizacyjną w łaźniach i wszystkich pokojach gościnnych i apartamentach właścicieli wykonała firma Antoniego Kunza ze Lwowa.
- Woda do zamku była doprowadzana ze źródeł z Hanzlówki prawie 10-kilometrowym wodociągiem, zbudowanym specjalnie na potrzeby zamku. Wodociąg również zbudowała firma Kunza w 1927 r. - opowiada dyrektor.
Urządzenia elektryczne w łaźniach wykonało Akcyjne Towarzystwo Elektryczne ze Lwowa. Niezbędne do pracy saun, natrysków i specjalnych kabin do kąpieli elektrycznej tzw. motory pochodziły z fabryki Siemensa. - Użyto tam wyłącznie wysokiej klasy, bardzo nowoczesnego sprzętu. Łaźnie były też pięknie wykończone. Piwnice o wysokości około trzech metrów, sklepione kolebkowo, pokrywały malowidła groteskowo-arabeskowe - mówi dyrektor Wojtowicz.
Powierzchnia łaźni wynosiła wówczas 165 m kw. Na zdjęciach widać instalacje pryszniców i biczów wodnych, wanny, leżankę pokrytą marmurowym blatem (takich było sześć, ale żadna się nie zachowała). Na jednym ze zdjęć widnieje tajemnicza kabina, a obok panel z mnóstwem guzików. - To urządzenie do kąpieli elektrycznej - objaśnia Wit Karol Wojtowicz.
Za czasów ordynata pomieszczenia łaźni w piwnicy nazywano Łaźniami Rzymskimi ale tak naprawdę ten typ sauny parowej był tylko jednym z rodzajów atrakcji w ordynackim spa, zajmował tylko jedno pomieszczenie. - Było tam także inne pomieszczenie zwane parnią - w typie łaźni tureckiej, z kamienną ławą, pokryta kaflami. Kąpiele parowe były wówczas bardzo modne. W piwnicach mieścił się też gabinet do fizjoterapii z lampami kwarcowymi, pomieszczenie z urządzeniami gimnastycznymi, pijalnia wód mineralnych, kaw i innych napojów, oraz luksusowy gabinet wypoczynkowy ze skórzanymi kanapami w typie chesterfield - opowiada dyrektor Muzeum-Zamku w Łańcucie. - Czeka nas to ogromne wyzwanie i mozolna praca przy odtwarzaniu wszystkich detali ze zdjęć - dodaje ale nie stara się nawet ukryć emocji, jakie towarzyszą samemu już tylko opowiadaniu o planach rekonstrukcji tych wyjątkowych wnętrz. - Chcemy zbliżyć się maksymalnie do pierwowzoru - mówi.
Zachowała się znaczna część kafelków, drobnych kwadracików, jakimi pokryte są podłogi, ściany i sufit łaźni. Wystarczy uzupełnić ubytki. Dobrze zachowały się też w dużej części malowidła na ścianach, będą odtwarzane.
Dużo trudniej będzie odtworzyć instalacje wodno-kanalizacyjne, wszystkie urządzenia i przyrządy do kąpieli, masażu, zabiegów fizjoterapii. - Zachowały się wanny i kabiny, ale są mocno zniszczone, emalia uległa uszkodzeniom, wdała się rdza. Same pomieszczenia zostały też zrujnowane m.in. przez niewłaściwie wyznaczane trasy instalacji centralnego ogrzewania w latach 50. - mówi dyrektor. Nie zachowały się też instalacje wodno-kanalizacyjne wszystkich urządzeń, zaraz po wojnie zostały zdemontowane i zniszczone. - Rekonstrukcja nie będzie obejmować działającej instalacji, w głównej mierze urządzenia będą atrapami - mówi nie bez żalu dyrektor Wojtowicz. - Wyszukujemy podobne oryginalne kurki, rury, urządzenia natryskowe. Chcielibyśmy skopiować te wnętrza przy użyciu oryginalnych, starych elementów, choć nie jest to wcale proste - podkreśla.
Odtworzenie tych wnętrz stało się możliwe dzięki unijnemu dofinansowaniu, w ramach wielkiego projektu Muzeum-Zamku w Łańcucie, w ramach którego odbędzie się także m.in. remont elewacji zamku i alejek parkowych. Budżet tego projektu to ponad 41 mln zł. Dofinansowanie z Europejskich Funduszy Rozwoju Regionalnego wyniesie ponad 28,5 mln zł. Pozostała kwota będzie pochodzić ze środków Samorządu Województwa Podkarpackiego (ponad 5 mln zł) i środków własnych (prawie 7,5 mln zł).
Realizacja wielomilionowego projektu Muzeum-Zamku w Łańcucie, którego odtworzenie Łaźni Rzymskich jest częścią, potrwa do końca 2019 r. Ale dyrektor Wit Karol Wojtowicz już snuje nowe plany i wymyśla kolejne projekty: wyremontować i udostępnić zwiedzającym cztery kuchnie. No i oczywiście odrestaurować i uruchomić pałacową windę, kursującą do tych gotowych, wyremontowanych już za dwa lata Łaźni Rzymskich w piwnicach.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze